Teknoloji gazetecisi James Day, zor işleri makinelere bırakmanın insanlar için yeni ufuklar açabileceğini ifade ediyor.
Genel görüş, robotların işimizi elimizden almaya geldiği yönünde. Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü’nün hazırladığı kapsamlı bir raporda(1) otomasyonun çalışma dünyasına etkisi analiz edildi ve insanların bulunduğu pozisyonların %14’ünün büyük olasılıkla makineler tarafından ele geçirileceği dile getirildi.
32 ülkede yapılan çalışmada bu işlerin %10’unun ABD’de kaybedileceği, rollerin %32’sinin dönüşeceği ve çalışanların büyük ölçüde yeniden eğitilmesini gerekeceği sonucuna varıldı.
Fakat toplu işsizlik ve bugünün bildiğimiz çalışma dünyasının sonuyla ilgili kıyamet senaryoları yazmaya başlamadan önce haberlerin tamamen olumsuz olmadığını da söylememiz gerek. Teknoloji, yok ettiğinden daha fazla iş imkânı oluşturma eğilimi gösterdi ve otomasyon doğru düzenlenirse çalışanları özgür kılabilir. Burada trendi ve olası sonuçlarını inceleyeceğiz.
Çalışma alanı otomasyonu ile neyi kastediyoruz?
Kısa ve öz bir şekilde anlatmak gerekirse yapay zekâ ve bir zamanlar insanların gerçekleştirdiği görevleri gelişmiş robotların yapması anlamına geliyor.
Self-servis check-in masaları ve havaalanlarındaki e-Pasaport girişleri ya da robotların ve insanların yıllardır uyum içinde çalıştığı Nissan’ın Birleşik Krallık’taki süper verimli Sunderland tesisi(2) gibi araç fabrikası montaj hatları günümüzdeki örneklerden birkaçıdır.
Analistler, IBM’in Watson ürününün gösterdiği derin düşünme türünün veya Rethink Robotics’in Baxter ürünü gibi makinelerin iş birliğine dayalı çabalarının, üretim verimliliğini en üst düzeye çıkarıp üretim hattı maliyetlerini düşüreceği çok daha büyük bir devrimin eşiğinde olduğumuzu öne sürüyor.
Otomasyonun nasıl bir etkisi olacak?
Birleşik Krallık’ı örnek olarak alalım: İngiltere Bankası’nın raporu(3), verimliliğin 18. yüzyıldan bu yana en düşük seviyesinde olduğunu, bunun da robot bilimi uzmanlarının verimliliği artırmak için otomasyon yatırımı çağrısında bulunmasına neden olduğunu gösteriyor.
Artan otomasyon, imalat ve sağlık gibi sektörlerin daha hızlı ve daha uzun süreli çalışabileceği anlamına geliyor. İnsan iş gücünü saat 17.00’de eve gönderip 24 saat boyunca çalışmak üzere makinelere geçiş yaparak üretim hattı çıktısını ikiye katladığınızı veya hastanede bekleme sürelerini azaltıp yatakları hazırladığınızı hayal edin.
Otomasyon için başka bir teşvik edici etmen, Adidas(4) gibi şirketlerin halihazırda benimsediği bir uygulama olan, önceden denizaşırı bölgelere gönderilen ürünleri ana ülkede üreterek ekonomileri güçlendirme potansiyelidir.
Robot istilasına(5) kucak açan ülkeler söz konusu olduğunda Güney Kore, Almanya ve Singapur listenin başında geliyor. Şimdilerde işler değişse de düşük maliyetli insan iş gücünün bol olduğu Çin de Birleşik Krallık(6) kadar geriden seyrediyor.
Uluslararası Robot Bilimi Federasyonu’na (IFR) göre her 10.000 çalışan için mevcut dünya ortalaması 74 robottur. Karşılaştırma olması açısından bu rakam Güney Kore’de 631 ve Birleşik Krallık’ta 71.
Fakat işlerin asıl ilginçleştiği nokta özerk zeka. Bu, kendi başına hareket eden, kendi kendini süren arabalar gibi makineler anlamına geliyor. Uçaklardaki otomatik pilot buna örnek olabilir; benzer bir sistemi bir kamyona yerleştirin ve tüm gece yolculuk yapması için kontrolü ona devredip ürünleri daha hızlı teslim edin(7).
Otomasyon, insan çalışanlara olan ihtiyacı tamamen ortadan kaldırmıyor.
Otomasyon iyi bir şey mi, kötü bir şey mi?
McKinsey Global Institute’a göre insanların gerçekleştirdiği görevlerin kabaca yarısı bugünün teknolojisi sayesinde otomatikleştirilebilir fakat önemli bir şekilde belirtmek gerekirse sadece yüzde beşlik bir oran tamamen otomatikleştirilebilir(8).
Temel amaç makinelere karşı değil, dünyada ön plana çıkmak için onlarla birlikte çalışmaktır ve bu da tarih boyunca yaptığımız bir şey. Örneğin tarımdaki biçerdöverler ya da hesaplama yapmanın stresini ortadan kaldıran yazılımlar ve elektronik çizelgeler.
McKinsey’deki araştırmacılar yeni teknolojinin bundan faydalanacak yeni işler anlamına geldiğine inanıyor. Çin’in teknoloji firması Huawei’nin Institute of Art and Ideas ve Kjaer Global gelecekçileriyle ortak hazırladığı New Renaissance Hotspots Raporuna göre otomasyon, 2030(9) yılına kadar Avrupa genelinde 1,47 milyon yeni iş oluşturabilir.
Otomasyon, çalışanları nasıl özgür kılar?
PwC’nin Bot.Me anketine(10) göre iş liderlerinin yaklaşık %70’i, yapay zekanın daha fazla boş zaman yaratarak insanların anlamlı işlere daha fazla odaklanmasına olanak sağlama potansiyeli olduğuna inanıyor.
Workforce of the Future raporunda(11) da şundan bahsediliyor: Kimi optimistlere göre, makineler veri işlememize, analiz etmemize ve değerlendirmemize yardımcı olarak yüksek düzeyde düşünme, yaratıcılık ve karar alma için zaman yarattığından yapay zeka, yeteneklerimizin arttığı bir dünya yaratabilir.
Farklı bir düzeyde, ağır işlere yardımcı olması için makinelerin kullanımı daha az ağır kaldırma ve dolayısıyla daha az yaralanma, hastane faturası ve çalışılmayan saat anlamına geliyor. Tuğla ören SAM(12) gibi robotlar, altı kat daha hızlı tuğla örerek bir konut krizini bile hafifletebilir, ancak tuğlaları yüklemek için hâlâ inşaat ustalarına ihtiyaç olduğunu unutmayın.
Makineleri de düşünün. Durum pek sandığınız gibi değil. Huawei’nin raporunda, öngörülen yeni işlerin yanı sıra robotlara adil davranılmasını sağlamak için hak savunucuları da var.
Gelecekte hangi beceriler hesaba katılacak?
Otomasyondan dolayı kaybedilen %14 oranındaki işi dengeleyeceksek en büyük zorluk toplu işsizlikten ziyade muhtemelen toplu yeniden görevlendirmedir. Yeteneklerinize bağlı olarak bu durum, kariyer değiştirmeniz veya kariyerinizde ilerlemeniz için heyecan verici yeni fırsatlar doğurabilir.
İş gücüne katılan gençlerin de ne yapacaklarını belirlemeleri gerekecektir ve bu, yaşamları boyunca birkaç kez yeniden eğitim alma ihtimali anlamına gelebilir. McKinsey’in(13) çalışmanın dijital geleceğiyle ilgili raporu, devamlı öğrenmenin anahtar olduğunu öne sürüyor.
Nispeten belirsiz görünse de McKinsey "bilgiyi idare etmek için gereken beceriler"in yeni rollere daha hızlı adapte olmanıza yardımcı olacağını söylüyor. Makinelerle birlikte çalışacaksak Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik (STEM) konuları da özellikle makineleri geliştirmesi ve bakımını yapması gereken mühendisler için hayati derecede önemli olabilir.
Yaratıcı becerilerin, iyi iletişimin ve duygusal zekanın da talep göreceği tahmin ediliyor. PwC Ireland analiz direktörü Martin Duffy "En başarılı veri bilim insanları bir hikaye anlatabilen ve bu hikayeye yaratıcı bir şekilde yeni açılardan bakabilenlerdir. Otomatikleştirilmiş yaklaşım, bu yaratıcılığın yerini almaz." diyor.
Kjaer Global şirketinden Anne Lise Kjaer: "Dünya değişiyor; toplum ve şirket büyümesindeki karmaşıklık işlerin ve becerilerin geleceğini değiştiriyor. Gelişen teknolojiler, özellikle robot bilimi ve yapay zeka, geleneksel işlerin otomatikleştirilmesini hızlandırıyor, eğitim ve becerilerin kurallarını yeniden yazıyor.
Bu amaçla hem bireylerin hem de kuruluşların büyüme odaklı bir anlayış benimsemesi ve dünya değiştikçe bizi hem dirençli hem de kuvvetli kılan yaratıcılık, çeviklik ve yaşam boyu öğrenme becerilerini beslemesi gerekiyor."
James Day, Birleşik Krallık’ta çalışan bir teknoloji gazetecisidir.
Kaynaklar:
(1) https://read.oecd-ilibrary.org/employment/automation-skills-use-and-training_2e2f4eea-en#page1
(2) https://www.cnet.com/uk/pictures/nissan-uk-plant-robots-humans-pictures/
(3) https://www.thetimes.co.uk/article/productivity-at-weakest-level-since-18th-century-w08hsm6v6
(4) https://www.economist.com/news/business/21714394-making-trainers-robots-and-3d-printers-adidass-high-tech-factory-brings-production-back
(5) http://www.cityam.com/284497/these-countries-most-prepared-rise-robots-and-approaching
(6) https://www.electronicsweekly.com/news/business/uk-lags-world-robots-2018-02/
(7) https://www.wired.com/story/what-does-teslas-truck-mean-for-truckers/
(8) https://www.mckinsey.com/featured-insights/future-of-organizations-and-work/the-digital-future-of-work-what-will-automation-change
(9) http://www.bqlive.co.uk/creative-media/2018/04/25/news/uks-creative-and-tech-cities-of-tomorrow-revealed-31959/
(10) https://www.pwc.com/us/en/press-releases/2017/report-on-global-impact-and-adoption-of-ai.html
(11) https://www.pwc.com/gx/en/services/people-organisation/workforce-of-the-future/workforce-of-the-future-the-competing-forces-shaping-2030-pwc.pdf
(12) https://www.digitaltrends.com/cool-tech/sam-bricklaying-robot-6x-faster-than-you-can/
(13) https://www.mckinsey.com/featured-insights/future-of-organizations-and-work/the-digital-future-of-work-what-skills-will-be-needed
