UFRS 16, Ocak 2019’da yürürlüğe girdiğinde işletmelerin ofis alanları ve diğer gayrimenkullere ait olanlar da dâhil olmak üzere kira sözleşmeleriyle ilişkileri değişecek. Bu makalede, ödüllü finans gazetecisi Melanie Wright söz konusu değişikliklerin ne anlama geldiğini ve işletmelerin hazırlık yapmalarının neden önemli olduğunu açıklıyor.
Birçok firma, faaliyetlerini desteklemek için ofis alanı veya araç gibi çok çeşitli öğeler kiralar. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’nın (UFRS) en sonuncusu olan UFRS 16, Ocak 2019’da yürürlüğe girecek ve işletmelerin bu kira sözleşmelerini muhasebeleştirme, değerlendirme, sunma ve açıklama şekillerini değiştirecek.
1. Kiralarınızı bilançonuzda muhasebeleştirmek için hazırlanın
Günümüzde kiracıların, kiralarının muhasebesini yaparken bilançoda raporlanan finansal kiralarla bilanço dışındaki faaliyet kiralarını birbirinden ayırması gerekiyor ancak Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu’na göre bu, şirketin kira varlıkları ve borçlarının kesin olarak anlaşılmasını zorlaştırıyor. UFRS 16 kuralları yürürlüğe girdiğinde neredeyse tüm kira sözleşmelerinin bilançoda varlık ve borç olarak muhasebeleştirilmesi gerekeceğinden bu sorun da çözülmüş olacak.
2. Sözleşmelerinizi dikkatli bir şekilde değerlendirin
UFRS 16 kurallarında kira sözleşmesinin tanımı, şu an yürürlükte olan Uluslararası Muhasebe Standartları (UMS) 17 kurallarına göre daha kapsamlı olacak. Bu nedenle, işletmelerin yeni rehbere dâhil olup olmadıklarını öğrenmek için sözleşmelerini potansiyel kira unsurları bakımından değerlendirmesi gerekecek. UFRS 16 kurallarında bir sözleşmenin, kiralama işlemini "tanımlanmış bir varlığın bir tutar karşılığında belirli bir süre boyunca kullanımını denetleme hakkını verdiği" (UFRS 16:9) takdirde kapsadığı ifade edilmektedir. Bu nedenle, işletmelerin bir sözleşmede kiralama işleminin kapsanıp kapsanmadığını belirleyebilmesi için tanımlanmış bir varlık bulunup bulunmadığına ve bu varlığın kullanımından tüm ekonomik faydaları elde etme hakkına sahip olup olmadıklarına karar vermeleri gerekecek.
Örneğin şirketiniz mallarını saklamak için bir depolama tesisinin bir kısmını kiralıyor ancak bu alan, boş alanın miktarına göre değişiklik gösteriyorsa bu, herhangi bir varlık tanımlanamayacağı için UFRS 16 kapsamında bir kira sözleşmesi olarak sınıflandırılmaz. Ancak şirketiniz depolama tesisindeki belirli bir birimi, belirli bir süre için kiraladığı takdirde varlık tanımlanabileceğinden sözleşmenizde kiralama işlemi yer alır.
3. Mevcut kiralama kararlarınızı gözden geçirin
UFRS 16, performans metriklerini ve varlık devir hızı, öz kaynak-borç oranı, cari oran, faiz karşılama ve net gelir gibi finansal oranları etkileyeceğinden işletmelerin bu değişikliklere karşı hazırlıklı olması önem taşıyor. Finansal faaliyetlerde kira ödemelerinin yalnızca kira borcunun faizini belirten kısmı gösterileceği için birçok kiracı, işletme faaliyetlerinden gelen nakit akışlarının artışına şahit olacak.
Finansal düzenlemelerine genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinin (GAAP) "dondurulmuş" maddelerini dâhil etmeyen işletmeler, kayıtlı borçları artabileceğinden kurallar yürürlüğe girdikten sonra kredi taahhütnamelerinin ihlalleriyle karşılaşabilir. UFRS 16’nın uygulamaya girmesinden önce veya sonra sermaye piyasası işlemleri yapan işletmelerin öz kaynak-borç oranı üzerindeki etkisi hakkında dikkatli bir şekilde düşünmesi gerekecek. Ayrıca bu işletmeler, kiralama kararlarından bazılarını tekrar gözden geçirmek de isteyebilirler.
4. Daha esnek kiralama dönemleri tercih edin
UFRS 16, iki tür muafiyete imkân tanıyor. Bu muafiyetler, kiralama dönemi en fazla 12 ay olup satın alma seçeneği bulunmayan kira sözleşmelerinde ve dayanak varlığın başta düşük bir değere sahip olduğu kira sözleşmelerinde geçerli. Örneğin bir işletme birkaç aylığına çalışma alanı kiraladığında bunun bilançoda muhasebeleştirilmesi gerekmiyor. Şu anda daha uzun süreli kira sözleşmelerine tabi olan işletmeler bu nedenle bilançoları üzerindeki etkiyi yönetebilmek için daha esnek kira dönemlerini tercih edebilirler.
5. Gayrimenkul kira sözleşmelerinizin türünü ve uzunluğunu yeniden ele alın
UFRS 16 kurallarının yürürlüğe girmesinin ardından ofis alanları da dâhil olmak üzere gayrimenkul kiralama işlemlerinin bilançolarda yer alması gerekeceğinden şirketler, daha kısa kiralama dönemlerine geçiş yapmayı veya ofis alanlarını hizmet sağlayıcılardan tedarik etmeyi tercih edebilir. Yukarıda ana hatlarıyla açıklanan muafiyetler kapsamında bunların bilançolarda yer alması gerekmeyecek, böylece idari yükün hafifletilmesi sağlanacaktır.
